En  Fr  Nl  De  Tr  

TransAnatolie Welcomes You  to Turkey

 

 

 

 

TransAnatolie Tours

En  Fr  Nl  De  Tr  

 

 

 

Republiek

 

 

 

Home ] Up ] Tours ] Turkije ] Tijdlijn ] Anatolië ] Steden ] Musea ] Over Ons ] Site Map ] Zoeken ]

 

Snapshot ] Geschiedenis ] O-Erfenis ] [ Republiek ] Liberalisatie ] Bevolking ] Leger ] TR-EU ] -->EU? ]

 

Up

De Kemalistische republiek: Turkije

   

Onmiddellijk na de uitroeping van de republiek werd de leider van de nationale onafhankelijkheidsbeweging, Mustafa Kemal Pasja gekozen tot haar eerste president, een positie die hij tot zijn dood in 1938 zou houden. In de jaren 1923-26 vestigde die in etappes een volledig machtsmonopolie. De stappen in dit proces waren een aanscherping van de wet op het landverraad, een verandering van de kieswet, de omzetting van de Vereniging voor de Verdediging van de Nationale Rechten in de Volkspartij (Halk Fırkası, na 1924 Cumhuriyet Halk Fırkası –Republikeinse Volkspartij) waarvan hijzelf de voorzitter was, en tenslotte de onderdrukking van alle politieke oppositie en de oppositiemedia onder de Wet op de Ordehandhaving (Takriri Sükun Kanunu) die op 3 maart 1925 naar aanleiding van een Koerdische opstand in het zuidoosten van het land werd afgekondigd. In juli en augustus 1926 werden alle potentiële politieke concurrenten geëlimineerd in een tweetal politieke showprocessen die gehouden werden na de ontdekking van plannen voor een moordaanslag op de president.

Het machtsmonopolie dat ze op deze manier hadden gevestigd, werd door Mustafa Kemal en zijn kring, de zogenaamde “Kemalisten”, benut om een hervormingscampagne op gang te brengen gericht op de snelle modernisering van de Turkse maatschappij. Zelf noemde Kemal dit de “sociale en culturele revolutie.” De Kemalisten waren, net als hun hele generatie, sterk beïnvloed door het Franse positivisme. Dat had een aantal gevolgen. Net als de positivisten waren ze heftig antiklerikaal en geloofden ze dat secularisatie een eerste voorwaarde was voor echte modernisering. Ze geloofden heilig in de macht van wetenschap en technologie en in het recht (en de plicht) van de verlichte elite om de achtergebleven massa te leiden.

De secularisatie van het juridische systeem, het onderwijs en het bestuur was in de negentiende eeuw en met name in de jaren van de Jong-Turkse heerschappij (1908-1918) al heel ver voortgeschreden. De Kemalisten voltooiden dit proces met de invoering van het Zwitserse burgerlijk wetboek in 1926, de gelijkschakeling van alle onderwijs onder een ministerie in 1924 en met de afschaffing van het kalifaat in 1924 en van Islam als staatsgodsdienst in 1928 (al moeten we niet vergeten dat het diezelfde Kemalisten waren die in 1924 voor het eerst de Islam tot staatsgodsdienst hadden gemaakt!). Waar zij veel verder gingen dan hun voorgangers, was in hun pogingen om het maatschappelijke en culturele leven te seculariseren. De invoering van een Europees burgerlijk wetboek was natuurlijk al een belangrijke stap in deze richting omdat het juist dit gedeelte van de wetgeving was dat met intieme zaken als huwelijk, voogdij en erfenis te maken had, maar daarbij bleef het niet: de mystieke broederschappen (tarikat) werden verboden, de heiligengraven gesloten, pelgrimages stopgezet. Veel van de seculariseringmaatregelen hadden een sterk symbolisch karakter. Het verbod van alle traditionele hoofddeksels en de invoering van de hoed en pet was zo’n maatregel net als de ontmoediging van de sluier. Soms gingen symbolische en praktische aspecten hand in hand. De invoering van de Europese kalender en kloktijd en van het Europese alfabet in plaats van het Arabische schrift (in 1928) hadden zowel een symbolische waarde doordat zij heel zichtbaar de banden verzwakten die Turkije aan het islamitische Midden-Oosten (en met haar eigen verleden) verbonden en het tegelijk gemakkelijker maakten met Europa te communiceren. Bij dit alles moet bedacht worden dat het secularisme van het Kemalistische Turkije niet bestond uit een scheiding van “kerk”en “staat” zoals in Europa vaak het geval was. De paradox was juist dat de Kemalisten, om de religie uit het politieke en maatschappelijke leven te kunnen uitbannen, controle over de religie nastreefden. Ze verbonden de moskeeën, met hun bezittingen en hun personeel, direct aan de staat via het Presidium voor Godsdienstzaken en het Presidium voor Vrome Stichtingen. Net als in het Ottomaanse Rijk bleef er dus een hechte band bestaan tussen het religieus establishment en de staat, alleen was die staat nu niet langer een die zich als islamitisch afficheerde, maar juist nadrukkelijk seculier.

De Kemalisten probeerden een maatschappelijk draagvlak voor hun hervormingen te creëren. Hiervoor gebruikten zij de Volkspartij, die behalve gedurende zes maanden in 1924-25 en drie maanden in 1930 de enige toegestane partij van het land was. Vanaf het begin van de dertiger jaren kreeg het regime een steeds meer totalitair karakter doordat alle mogelijke maatschappelijke organisaties – de Turkse vrouwenvereniging, de journalistenvereniging, culturele clubs zoals de “Turkse Haardvuren”(Türk Ocakları) – onder directe partijcontrole werden gebracht. De Vrijmetselaarsloges werden gesloten en de universiteit gezuiverd. De plaats van de Turkse Haardvuren werd ingenomen door de “Volkshuizen”(Halkevleri) die uitgroeiden tot de cultuur- en propagandatak van de partij. In de provinciesteden was de Kemalistische beweging redelijk succesvol.

Buiten de oude centra ontstonden nieuwe steden met een westers uiterlijk, met parken, terrassen, standbeelden en bioscopen. In de loop van de dertiger jaren kregen bijna alle provinciale centra elektriciteit. In die steden ontstond een Kemalistische middenklasse van officieren, ambtenaren, leraren, artsen, advocaten en studenten. Vrouwen uit de middenklasse kregen niet alleen stemrecht, maar gingen ook een steeds actievere rol in het maatschappelijk leven spelen. Op het platteland lagen de zaken echter anders. Turkije had nog zo weinig verharde wegen dat de dorpen waar 80 procent van de bevolking woonde, praktisch van de buitenwereld waren afgesloten. Daar bleef de boerenbevolking nagenoeg helemaal analfabeet en gedompeld in armoede, buiten bereik van de moderniseringsprogramma’s van de overheid maar wel steeds meer geconfronteerd met effectieve controle door het leger en de gendarmerie. Als er een aspect van modernisering was, waarin de Kemalistische republiek bij uitstek succesvol was, was het in het vestigen van effectieve controle over het hele grondgebied.

De republiek werd gemodelleerd naar het voorbeeld van de Europese natiestaten, met name van Frankrijk en Duitsland. Dit bracht een intensief programma van natievorming met zich mee. De nadruk kwam te liggen op een Turkse identiteit die in plaats moest komen van de Ottomaans-islamitische en waarin alle taalkundige, religieuze en etnische identiteiten zouden moeten versmelten. Er kwam een strikt verbod op het uiten van minderheidsculturen, wat met name de grote Koerdische minderheid raakte. Diverse keren kwamen Koerden in opstand tegen de republiek.

In 1926 was er een grote opstand die begon in de bergen ten noorden van Diyarbakır, vier jaar later in het noordoosten rond de berg Ararat en tussen 1935 en 1938 in Dersim, het centrale berggebied tussen Elazığ en Erzincan. Alle opstanden werden keihard onderdrukt en gevolgd door grootschalige deportaties van Koerden naar het midden en westen van het land.

De nieuwe Turkse identiteit werd, zoals dat bij natievorming gebruikelijk is, gebouwd met behulp van een nationalistische herinterpretatie van de geschiedenis, waarin de nadruk nu viel op de pre-islamitische geschiedenis van de Turken, en van taalpurisme, dat erop gericht was de Arabische en Perzische woorden die zo’n driekwart van het laat-Ottomaanse taaleigen uitmaakten, te vervangen door Turks materiaal. Het Turkse Historische Genootschap (Türk Tarih Kurumu) en het Turkse Taalkundige Genootschap (Türk Dil Kurumu), opgericht in 1931 respectievelijk 1932, waren op deze gebieden de instrumenten voor de nationalistische cultuurpolitiek. Tot aan zijn dood in 1938 was Mustafa Kemal Pasja (die in 1934 bij de invoering van achternamen in Turkije van de Nationale Vergadering de naam “Atatürk” (Vader Turk) kreeg) persoonlijk nauw betrokken bij de culturele campagnes van het bewind. Onder zijn opvolger İsmet Pasja (na 1934: İnönü) verloor het culturele offensief wat van zijn heftigheid.

Als we het over de Kemalistische republiek hebben moeten we nooit vergeten hoezeer het land herstellende was van de verschrikkelijke jaren rond de eerste wereldoorlog. Delen van het land waren frontgebied geweest en tot eind jaren dertig lagen nog vele dorpen en stadswijken in puin. Bruggen, wegen en spoorlijnen moesten moeizaam hersteld worden. Met het vertrek en de verdwijning van de Grieken en de Armeniërs was ook vrijwel de gehele industriëleen handelsbourgeoisie verdwenen. Turkije had nauwelijks nog boekhouders, ingenieurs, machinisten of lassers. De internationale contacten waarvan de export van hazelnoten, vijgen of tapijten afhankelijk was, waren in een klap weg. De wederopbouw ging daarom moeizaam behalve in de landbouw en veeteelt, waar met de komst van de vrede een snel herstel intrad. Tot 1930 probeerden de Kemalisten de economie met een tamelijk liberaal programma te herstellen, al zette de republiek ook een aantal Ottomaanse staatsmonopolies voort. Net als de Jong-Turken voor hen probeerden zij een eigen “nationale” bourgeoisie op te kweken om de opengevallen plaatsen van de Grieken en Armeniërs in te nemen.

Er ontstond een hechte symbiose tussen de staatsbureaucratie en de door de staat beschermde ondernemersklasse die de mogelijkheid kreeg om deel te nemen aan de wederopbouwprojecten. Krediet werd verschaft door de in 1924 opgerichte İş bankası (Zakenbank), die nauw met de politieke leiding was verbonden. De economische crisis die vanaf 1929 de hele wereld in zijn greep kreeg, raakte Turkije net als andere landbouweconomieën hel hard. De prijs van graan zakte met twee derden en 1932 reageerde de Volkspartij door "etatisme”(devletçilik) tot het fundament van het economisch beleid uit te roepen. Het was een vorm van staatskapitalisme waarin de staat de investeringen opbracht voor grote industriële projecten, waarvoor de particuliere sector niet genoeg kapitaal bijeen kon brengen. Adviezen van Sovjetexperts speelden een grote rol in de investeringsbeslissingen die nu in het kader van vijfjarenplannen genomen werden. De grote textielfabriek van Kayseri die Turkije voor een belangrijk dele zelfvoorzienend zou maken in textielproductie, was naar Russisch voorbeeld gebouwd. Tegelijkertijd werd de landbouwsector gesteund door de oprichting van een staatsinkoopbureau dat de prijzen stabiliseerde. De staatssector werd de dominante kracht in de Turkse economie, waar nieuwe generaties managers en ingenieurs werden opgeleid. De economie herstelde zich in de loop van de jaren dertig enigszins, maar de tweede wereldoorlog bracht weer moeilijke tijden. In de tweede wereldoorlog bleef Turkije, gewaarschuwd door de ervaringen van 1914-18 neutraal tot in het voorjaar van 1945, maar het was een gewapende neutraliteit en de mobilisatie van het Turkse leger gedurende zes jaar was een financiële inspanning die het land zich slecht kon veroorloven en die tot grote armoede leidde. Bijzonder moeilijk waren de oorlogsjaren voor de niet-islamitische minderheden die in 1942 door middel van een discriminerende (en voor hen torenhoge) vermogensbelasting (varlık vergisi) vaak al hun bezittingen, en als ze niet konden betalen ook nog hun vrijheid, verloren.
 

   
   

TransAnatolie Tour

 
 

 

   

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Turkey

Turquie

Türkei

Turkije

Türkiye

 

 

 

Home ] Up ] Tours ] Turkije ] Tijdlijn ] Anatolië ] Steden ] Musea ] Over Ons ] Site Map ] Zoeken ]

Snapshot ] Geschiedenis ] O-Erfenis ] [ Republiek ] Liberalisatie ] Bevolking ] Leger ] TR-EU ] -->EU? ]

 

Mail to info[at]transanatolie.com with questions or comments about this web site.
Copyright © 1997 TransAnatolie. All rights reserved.
Last modified: 2023-08-06
 
Explore the Worlds of Ancient Anatolia and Modern Turkey by TransAnatolie Tour: Ancient Anatolia Explorer, Asia Minor Explorer, Turkey Explorer; Cultural Tour Operator, Biblical Tour Operator, Turkish Destinations, Cultural Tours to Turkey, Biblical Tours to Turkey, Health and Cultural Tours to Turkey, Thermal, Thalasso Holidays in Turkey,  Archaeological Tours to Turkey, Historical Tours to Turkey, Cultural Heritage Tours to Turkey, Cultural Tours to Turkey, Hobby Eco and Nature Tours Holidays to Turkey,  Beach and Plateau Holidays in Tuirkey, Anatolian Civilizations, Ancient Cultural Museums in Turkey, Top Turkish Museums, Museums in Turkey, Anatolian Civilizations Museum, Istanbul Archeological Museum, Ephesus Museum, Mevlana Museum, Topkapi Museum, Museum of Topkapi Palace, Turkish Cities, Turkish Destinations, Ancient Cities in Turkey, Ancient Anatolian Cities, Turkey in Brief, Turkish Culture, Turks, Turkish Language, Turkish Philosophers....Circuits culturels en Turquie, Excurcions en Turquie, Vacances en Turquie, Circuits de Culture en Turquie, Circuits de Croyance en Turquie, Turquie, Villes Antiques en Turquie, Musees en Turquie, Empires Turcs, Revolution de Mustafa Kemal Ataturk, Turquie d'Ataturk, Culturele Tours in Turkije, Rondreizen in Turkije, Reizen naar Turkije, Culturele Rondreizen naar Turkije, Vakanties in Turkije, Groepsreizen naar Turkije, Turkije, Turkse  Geschiedenis, Geschiedenis van Turkije, Oude Steden in Turkije, Oude Beschavingen, Oude Anatolische Beschavingen, Turkse Steden, Turkse Musea, Musea in Turkije, Turkse Steden, Overzicht van Turkije, Turkije in het Kort, Turks, Turkse Taal, Turkse Gescheidenis, Osmaanse Rijk, Ottamaanse Rijk, Gezondheid Tours Vakanties in Turkije, Geloof Tours in Turkije, Culturele Tour Operator, Turkije Specialist