Purushanda - Purushattum - Acemhöyük - Aksaray

Purushanda (ook afwisselend Puruskhanda, Purushhattum of Burushattum) was een oud stadstaat in het centrum Anatolië, gelegen ten zuiden van de Kızılırmak-rivier in wat nu modern Turkije. De site moet nog worden ontdekt. Het kan zijn gelegen ten zuidoosten van Meer van Tuz, mogelijk op de heuvel van Acemhöyük (gelegen in het Yesilova, Aksaray). Een andere mogelijke locatie is de nabij gelegen heuvel Karahöyük Konya.

De stad wordt prominent vermeld in de Cappadocisch Teksten, een verzameling van Hettitisch geschriften die zijn opgegraven in Kanesh. Ze schilderen het af als een belangrijke zetel van de macht in de regio en beschrijven de heerser als "Grote Koning" (rubā'um rabi'um) terwijl andere heersers slechts "koningen" zijn. Een aparte tekst die bekend staat als de 'Koning van de strijd" (šar tamhāri), daterend uit de 14e eeuw voor Christus, vertelt een zwaar opgesmukt verslag van de Akkadisch koning Sargon het uitvoeren van een expeditie tegen Purushanda's heerser Nur-Dagan (of Nur-Daggal). Het verhaal is a-historisch, aangezien het blijkbaar de 23e-eeuwse Sargon in een anachronistische 19e-eeuwse v.Chr. Sommige moderne geleerden beschouwen het als een fictief werk, hoewel de Akkadische taal versie werd ook gevonden onder de Amarna-brieven (Egypte), en het kan een historische basis hebben.

In het verhaal hunkert Sargon naar de strijd, maar wordt dit afgeraden door zijn generaals. Niettemin, wanneer er een bericht komt van een groep Akkadische kooplieden in Purushanda die Sargon om hulp smeekt tegen de onderdrukkende Nur-Dagan, mobiliseert de koning zijn leger en marcheert door moeilijk terrein. Nur-Dagan hoopt dat overstromingen en het terrein Sargon zullen dwarsbomen, maar de Akkadiër lanceert een bliksemaanval die Purushanda verovert. Nur-Dagan wordt gevangen genomen en kruipt voor Sargon, verklaart hem een weergaloze machtige koning te zijn en misschien zweert hij trouw als een vazal. Na drie jaar vertrekken de Akkadiërs en nemen de vruchten van het land als oorlogsbuit mee.

Purushanda komt weer voor in de verhalen van de campagnes van de 17e eeuw voor Christus Hettitische heerser Anitta. Het Purushandan-koninkrijk lijkt een belangrijke rivaal van te zijn geweest Kanesh, het koninkrijk geregeerd door Anitta. De Hettitische koning lanceerde een oorlog tegen Purushanda, maar volgens de Anitta-tekst, een Hettitisch verslag van latere datum, gaf de Purushandese koning zich over aan het Hettitische leger:

Toen ik ten strijde trok, bracht de Man van Purushanda mij geschenken; hij bracht mij een ijzeren troon en een ijzeren scepter als een geschenk. Maar toen ik terugkeerde naar Nesa [Kanesh], nam ik de Man van Purushanda mee. Zodra hij de kamer binnenkomt, zal die man rechts voor me zitten.

De tekst geeft aan dat het recht om te heersen over het grondgebied van Purushanda - gesymboliseerd door de ambtsversieringen, de troon en de scepter - werd overgegeven aan Anitta. Zijn koning werd teruggebracht tot de status van een bevoorrechte vazal, die het recht had om zich bij Anitta aan het hof in Kanesh te voegen als erkenning voor zijn vrijwillige overgave en zijn status als hooggeborene. Het koninkrijk zelf hield op dit punt waarschijnlijk op te bestaan en werd opgenomen in het door het Hittieten geregeerde gebied.

Acemhoyuk

Situated in a fertile plain 13 km north-west of Aksaray at the south edge of the Tuz Gölü and on the main north-south and east-west routes.

This site (ancient Purushanda/Burushattum) consists of a large mound (700 x 600 m) and lower city. The mound itself consists of four high points, with flat areas between, and has occupation going back into the 3rd millennium, but the lower city was occupied only in the Assyrian Colony period. Both areas were abandoned at the end of that time. Levels I and II were disturbed and excavation has concentrated on level III, the burnt level contemporary with Kültepe Karum II, which has produced two palaces on the high points of Sarıkaya and Hatipler and the West Building on the third high point, as well as other buildings in between. The cemetery was some 500 m from the mound.

Excavations at the site began in 1962 under the direction of Prof. Dr. Nimet Özgüç (AU-DTCF) and have continued since 1989 under Prof. Dr. Aliye Öztan (AU-DTCF).

Around 1950 B.C., traders from the northern Mesopotamian city of Ashur established karums, or merchants' colonies, at a number of Central Anatolian cities, among them the site of Acemhöyük. Assyrian merchants lived in a restricted area of these cities, trading textiles and tin from the southeast for silver but operating under the rule of local kings. Acemhöyük is a large mound located south of Ankara near the Turkish town of Aksaray on the Konya Plain. It lay on a route linking Anatolia with the East and seems to have been an important center for the copper trade and industry. In 1965, a Turkish archaeological expedition found sealed bullae, inscribed clay tablets, ivories, and other objects outside the karum of Acemhöyük in two burned palaces on the highest part of the mound.

A group of ivories given to the Museum in the 1930s is thought to have come from Acemhöyük because of close similarities in style and subject to those known to have been found there. Ranging in color from white to gray blue and a pinkish orange, they have been carved to represent the fantastic composite creatures important in the mythology of the ancient Near East. This small female sphinx is a form borrowed from the Egyptians. Her large almond-shaped eyes and spiral locks ultimately derive from the Egyptian goddess Hathor. As with the later ivories from Nimrud, this sphinx, one of four in the Museum, was carved as furniture decoration.