|
Darbelerde CIA kokusu
TÜRKİYE için çok çalkantılı bir dönemdi 1973-76 arası...
Bu dönemde Kıbrıs Barış Harekátı yapıldı, Yunanlılarla savaşa
tutuşmamıza ramak kaldı ve ABD yıllarca bizi zor durumda bırakan
silah ambargosu koydu.
Türk siyasi yaşamının bunalımlara sürüklenmesine, devlet
kurumlarının bölünmesine, karşıt gruplardaki gençlerin birbirlerini
sokaklarda kurşunlamasına neden olan Milliyetçi Cephe hükümetleri de
bu dönemde kuruldu.
ABD Dışişleri Bakanlığı işte bu çalkantılı döneme ait arşivlerin
gizlilik kayıtlarını kaldırdı.
Şimdi CIA’nın değişik ülkelerde çevirdiği kirli işler bir bir ortaya
dökülecek.
Bu dönemde Beyaz Saray’da Başkan Ford’la buluşan ana
muhalefet lideri Bülent Ecevit’in ABD Başkanı’na CIA’nın
Türkiye’de gizli operasyonlar yapıp yapmadığını sorduğunu bu
belgelerden öğreniyoruz.
Yine belgelere göre Ford, Ecevit’e bunun olanaksız olduğunu,
çünkü kendisinin onay vermesi gerektiğini söylüyor, "Böyle bir
şeye izin vermem" diyor.
* * *
Oysa Başkan Ford doğru söylemiyordu.
İhsan Sabri Çağlayangil’in anılarındaki şu ilginç bölümü
okuyalım:
"Geri kalmış ülkelerdeki darbelerde CIA kokusu aramak gerekir.
Zaten adamlar saklamıyorlar ki! Türkiye’de iki darbe
harekatı olmuştur; ikisini de CIA’nın yaptığını Ekonomist Dergisi
açıklamıştır.
Bu ülkelerde kimileri CIA’nın adamı olur, onun adına çalışır ama
bundan haberi olmaz.
Ben Dışişleri Bakanı’ydım. Amerikan Büyükelçisi bana geldi.
’Sayın Demirel’e lütfen söyleyiniz. Sizde nerede ne kadar
haşhaş ekiliyorsa, biz onun parasını peşin verelim, ekimi
durdursunlar’ dedi.
’Peki söylerim’ dedim.
Sayın Demirel’e söyledim. Aldığım cevap şöyleydi:
’Bizim 20 ilimiz ve çevresinde haşhaş ekliyor. Bizde ismini afyondan
alan iller var. Bunu yapamayız. Ama ekim alanlarını giderek
daraltabiliriz.’
* * *
Gittim, Amerikan elçisine söyledim.
Bana, ’Beni bir kere de bu konuda başbakanınızla
görüştürebilir misiniz?’ dedi.
’Peki söylerim’ dedim.
Gittim Sayın Demirel’e yine söyledim. Demirel kabul
etti.
Görüşüldü.
Aynı cevabı verdi Sayın Demirel.
Bu görüşmeden sonra Amerikan Büyükelçisi ’Çok yazık, bundan
çok fena neticeler doğacak’ dedi.
Çok fena neticeler belli oldu. Üç ay sonra bizim
hükümetimiz düşürüldü."
* * *
Dışişleri Bakanı Çağlayangil’in sözünü ettiği hükümetin
düşürülmesi olayı 12 Mart Muhtırası ile gerçekleşti.
1971 yılında zamanın Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’a dönemin
Genelkurmay Başkanı ve 4 kuvvet komutanı tarafından verilen muhtıra
üzerine Başbakan Demirel ve hükümeti istifa etti.
Muhtıra, ülkedeki kardeş kavgasının durdurulması için gerekli yasal
önlemlerin alınmasını, anayasanın öngördüğü reformların yapılmasını
şart koşuyor, bunun için de partilerüstü bir hükümet kurulmasını
istiyordu.
Öyle de oldu.
İki yıl sonra 1973’te seçim yapıldı ve Türkiye koalisyon
hükümetleriyle yönetilmeye başlandı.
Düşe kalka 1980 yılına gelindiğinde rejim yeniden çıkmaza girdi ve
bu kez 12 Eylül darbesi oldu.
Çağlayangil’in anılarında açıkladığı gibi 12 Eylül’de de CIA
kokusu vardı.
Tufan TÜRENÇ |
|